Tuesday 19th March 2024

काेराेनाले निम्त्याएका संभावनाहरू…

April 20, 2020 11:26 am,

सूर्यबहादुर थापा
पाेखरा
suryathapa12@gmail.com

सन् २०१९ डिसेम्वरको अन्तिम साता चीनको उहान प्रान्तदेखी देखिएको कोरोना भइरस कोभिड १९ हाल बिश्वका १ सय १० बढी देशमा देखिएको छ । संक्रमितको संख्या झण्डै २५ लाख पुग्न लागि सेकेको छ । सन् २०२० को पहिलो महिनादेखी यूरोपको यात्रा तय गरेको कोरोना हाल यूरोपमा महामारीकै रुपमा फैलिएको छ । बिश्वका प्राय सबै जसो देशमा देखिएको संक्रमणबाट बच्नका लागि एकमात्र बिकल्प पत्ता लागेको छ त्यो हो लक डाउन ।

श्रम गर्ने बानीको बिकास गरी त्यसबाट सन्तुष्टि प्राप्त गर्ने जनशक्ति निर्माण गर्न सकिएमा गफ लगाएर सत्तामा टाँसिएर बस्ने र सत्ता अनि भ्रष्टाचारलाई पर्यायवाचीको रुपमा बुुझ्ने राजनैतिक नेतृत्वबाट पनि सदैका लागि उन्मुक्ति पाइन्छ ।


बिगत १ महिना देखी आधा बिश्व लगभग बन्दाबन्दी अवस्थामा छ भने चीन यसबाट तंग्रने अवस्थामा रहेको छ । यो लामो बन्दाबन्दीबाट पुजीबादी अर्थब्यवस्था संकटमा मात्र परेको छैन बिश्वभरका मजदुर श्रमिक र गरिवको पेटमा समेत बन्दाबन्दी हुने अवस्था पुगेको छ । उद्योगधन्दा बन्द हुदा उत्पादन भने शुन्य प्राय रहेको यो अवस्थामा सबैजना घरमै भएका कारण खाद्यान्नको उपभोग भने ह्वात्तै बढेको छ ।

बिश्वकोरोना महामारीबाट नेपाल पनि बिगत एक महिनादेखी बन्दाबन्दीको अवस्थामा रहेको छ । यहाँ सामान्य संक्रमणको अवस्थाबाहेक त्यस्तो ठूलो बिपत्ति हाम्ले भोग्नु परेको छैन । तर यही अवस्था कायम रहे यो भन्दा कहालीलाग्दो अवस्था भोकमरीको रुपमा हामीले भोग्नुपेर्न हुन सक्छ ।


अहिले नेपालमा संघ, प्रदेश, स्थानिय तह तिनै तहका सरकार आँफुसँगको रकम र प्राप्त खाद्यान्नलाई क्वारेन्टिन निर्माण र राहतको रुपमा बितरणमा लागि रहेका छन् । यसले गरिब, बिपन्न र दैनिक ज्यालादारी गरी बिहान बेलुकाको छाक टार्ने श्रमिक मजदुरको बिहान बेलुकाको छाक टार्न केही मात्रामा भएपनि सहज भएको छ ।


बिश्व परिवेशलाई नियाल्ने हो भने कोरोना महामारीको संकटबाट बिश्वले तत्कालै पार पाउने देखिदैन । यसको औषधी वा खोप निर्माण भइ हाले पनि यसको रोकथाममा केही महिना लाग्ने देखिन्छ । जसको उपायको रुपमा बन्दाबन्दी केही समयका लागि बिकल्प हुन सक्छ तर यो दीर्घकालिन बिकल्प भने कदापी होइन । लामो समय बन्द रहने हो भने बिश्वको अर्थब्यवस्था धरासाई बन्ने पक्का छ , त्यसमा पनि नेपाल जस्ता भर्खरै उठ्ने कोशिस गरेका अर्थतन्त्र भएका देश उठ्नै नसक्ने गरी थला पर्ने संभावना रहन्छ । अमेरिकामा त लामो समय बन्द हुँदा अर्थतन्त्र धरासायी हुने डरले मानिसहरु बन्दको बिरोध गर्दै सडकमा निस्कन थालिसके । लामो समय बन्द जारी रहे बिश्वमा अन्य देशमा पनि यही अवस्था दोहरीन सक्छ त्यसपछि त झन रोगको महामारीले बिकराल रुप लिनेछ ।

कोरोना महामारीका कारण अहिले सक्रिय यूवा जनशक्ति गाँउ केन्द्रित भएको छ । यस्तो अवस्थामा सरकारले कृषि क्षेत्रको बिकासका लागि स्थानिय तहसँग समन्वय गरी बलियो र ब्यवहारिक योजना निर्माण गर्न सकेमा ति जनशक्ति त्यही स्थिर गराउन सकिन्छ ।

लकडाउन खुलेर अवस्था मत्थर भएमा पनि नेपाल जस्ता देशका लागि केही समय चुनौती बन्न सक्छ । अव अन्तराष्ट्रिय आवातजावत खुकुलो हुने बित्तिकै बिदेशमा रहेका नेपाली पनि एक चोटी स्वदश फिर्ने छन् । जसले यहाँ बिदेशी रेमिट्यान्समा गिरावट मात्रै हुदैन यहाँको खाद्यान्न उपभोग पनि चुलिन्छ । लामो समय उत्पादन बन्द भएका कारण बिदेशबाट आयात गर्न नसक्ने अवस्था र स्वदेशमा भएको सामाग्री उपभोग बढी हुँदा आगामी दशै सम्ममा नेपालीहरुले भोकमरीको अवस्था झेल्नु पर्ने हुन सक्छ जसले नेपाललाई १० बर्ष पछाडी धकेल्ने छ ।


बर्तमान अवस्थालाई हेर्ने हो भने नेपालका शासकमा कोरोना महामारी र यसले निम्त्याउन सक्ने दीर्घकालिन समस्याको समाधानको बिकल्पका बारेमा कुनै ठोस कार्यक्रम र योजना तयार भएको देखिदैन । यसले शासकको दुरदर्शिता शुन्य भएको तर्फ संकेत गर्दछ । देश संघियतामा रहेको अवस्थामा केन्द्रको मुख नताकी आत्मनिर्भर हुन चाहने प्रदेश सरकारले पनि योजना बनाएर लागु गर्न सकेको देखिदैन ।

बिदेशमा रहेका नेपालीमा काेराेना संक्रमणकाे अवस्था यहाँ हेर्न माथीकाे नक्सामा क्लिक गर्नुहाेस्

कोरोना आफैमा समस्या त हो तर शासक सचेत र दुरदर्शी बन्ने हो भने यसबाट छुटकारा मिलेसँगै यो नेपालजस्ता देशका लागि अवसरको रुपमा सावित हुन सक्छन् । दुई तिहाईको बलियो कम्यूनिष्ट सरकार भएकाे बेला कोरोनाको चुनौतिलाई अवसरको रुपमा बदल्न सकेमा यसबाट देशको समृद्दिको सपना पुरा गर्ने मार्गचित्र कोर्न सकिन्छ ।

सरकारले कृषि क्षेत्रको बिकासलाई योजनाबद्ध रुपमा उत्पादनमुखी, ब्यवसायिक, प्रबिधिमैत्री र बजारउन्मुख बनाउन ठोस योजना जरुरी छ । यसका लागि प्रत्यक प्रदेश र स्थानिय तहसँग आआफ्नो प्रतिबद्धता सहतिको क्षमतामा आधारित प्रश्तावना आह्वान गर्न सक्छ ।


कोरोनाबाट आम जनजीवनको समस्या समाधान गर्न सरकारले बितरण गरेको राहत कार्यक्रम तत्कालिन समाधान भएपनि यो दीर्घकालिन समाधान भने होइन । नेपाल जस्तो कम आर्थिक स्रोत, अर्थतन्त्रमा उद्योग धन्दाको नगन्य याेगदान, बिदेशी रेमिट्यान्सले स्वदेशको खर्च धानेको अवस्था जस्ता परिस्थतिमा कृषि क्षेत्रको उल्लेख्य बिकास बिना देशको अर्थतन्त्र उठाउन सकिदैन । कोरोना जस्ता महामारीमा थलिएपछि कृषिको बिकास बिना अर्थतन्त्रको उकालो कल्पना गर्न पनि सकिदैन ।

कोरोना महामारीका कारण अहिले सक्रिय यूवा जनशक्ति गाँउ केन्द्रित भएको छ । यस्तो अवस्थामा सरकारले कृषि क्षेत्रको बिकासका लागि स्थानिय तहसँग समन्वय गरी बलियो र ब्यवहारिक योजना निर्माण गर्न सकेमा ति जनशक्ति त्यही स्थिर गराउन सकिन्छ ।


सरकार अहिले बजेटको संघारमा पनि छ । कोरोना रोकथाम र थलिएको अर्थतन्त्र उकास्नका लागि बलियो सरकारको बजेटमा बिगतका बर्षमा झै सबैको मन बुझाउन बजेटलाई कनिका छरे झै छर्नु पर्ने अवस्था रहदैन । राष्ट्रिय गौरवका केही अायोजना र अत्यावश्यक महत्वका पूर्वाधार बिकास बाहेर अन्य क्षेत्रको बजेटलाई कृषि र स्वरोजगारमा केन्द्रीकृत गरेर योजना बनाउन सक्ने हो भने त्यसले बहुआयामिक प्रभाव पार्न सक्छ ।


सरकारले कृषि क्षेत्रको बिकासलाई योजनाबद्ध रुपमा उत्पादनमुखी, ब्यवसायिक, प्रबिधिमैत्री र बजारउन्मुख बनाउन ठोस योजना जरुरी छ । यसका लागि प्रत्यक प्रदेश र स्थानिय तहसँग आआफ्नो प्रतिबद्धता सहतिको क्षमतामा आधारित प्रश्तावना आह्वान गर्न सक्छ । स्थानिय स्तरको कृषि बाली, उपयुक्त माटो, भुबनोट, जनशक्ति , प्रबिधी आदिको वारेमा त्यहाका स्थानिय तहहरु जानकार रहन्छन् ।

निश्चित कृषि बालिका लागि बिशेष क्षेत्र पहिचान गरी त्यहाको आवश्यकता र क्षमतामा आधारित रहेर केन्द्रले बजेट परिचालन गर्ने योजना बनाउन सक्छ । आफ्नो क्षेत्रको कृषि बिकासका लागि स्थानिय तहहरुले निम्न कुरालाई महत्व दिएर योजना निर्माण गर्न सक्छन् ।
– कृषि क्षेत्रको बिकासका लागि कोरोनाका कारण गाँउ पसेका र भोली बिदेशबाट फर्कन सक्ने यूवालाई लक्षित गरी सामूहि कृषि समूह निर्माणमा जोड दिने ।
– ग्रामीण र उत्पादनशिल क्षेत्रको जग्गालाई पल्टीङ र बेचबिखनमा बन्देज गरी कृषि कार्यका लागि चक्लाबन्दीको योजना र डोजर लगाउने कार्य सम्म स्थानिय तहले समन्वय गर्ने ।
– कृषि कार्यका लागि आवश्यक मल, बिउ खरिद केन्द्र स्थानिय तहकै सक्रियतामा सञ्चालन गर्ने,
कृषिमा आधुनिकीकरण र प्रबिधिको प्रयोगका बारेमा स्थानिय तहले सम्वन्धीत बिज्ञको सहयोगमा सहजिकरण गर्दिने र लामो तथा छोटो समयको तालिम सञ्चालन गर्ने ।
– कृषि क्षेत्रका देखिने संबेदनशिल बिषयबस्तु रोग, बाली नोक्सानी, ग्रामिण क्षेत्रको बादर समस्या लगाएतको समाधानमा योजना निर्माण गर्ने ।
– उत्पादित कृषि सामग्रीको बजार प्रवर्दनका लागि आधुनिक सूचना प्रबिधिमा आधारित बिकासमा प्रेरित गर्ने । कृषि उत्पादनलाई बारीदेखी बजारसम्म पु¥याउन बिचौलिया नभई अनलाइन प्रबिधिको प्रयोग गर्ने ।
– उत्पादित सामग्रीको बजार ब्यवस्थापनका लागि एक स्थानिय तहले अर्को स्थानिय तहसँग समन्वय गरी आवश्यकतामा आधारित आयात निर्यातमा जोड दिने ।
– उत्पादित सामग्री बजार आवश्यकता भन्दा बढी हुन थालेपछी घरेलु उद्योगको रुपमा हुँदै औधोगिक बिकासका रुपमा अगाडी बढाउने ।

यसरी कृषिको योजनाबद्ध रुपमा बिकास गर्न सकिएमा जग्गाको बिक्रि गरेर, दलाली गरेर, बसिबसी खाने प्रबृतिको अन्तय गर्न सकिन्छ भने १५ बर्षको उमेरमै बिदेश ताक्ने मानसिकतामा समेत परिवर्तन गर्न सकिन्छ । देशभित्रको शिक्षित र शीपयुक्त निस्कृय यूवा जनशक्तिको प्रयोग गरी अर्थतन्त्र उकास्न सकिन्छ । श्रम गर्ने बानीको बिकास गरी त्यसबाट सन्तुष्टि प्राप्त गर्ने जनशक्ति निर्माण गर्न सकिएमा गफ लगाएर सत्तामा टाँसिएर बस्ने र सत्ता अनि भ्रष्टाचारलाई पर्यायवाचीको रुपमा बुुझ्ने राजनैतिक नेतृत्वबाट पनि सदैका लागि उन्मुक्ति पाइन्छ । यसले देशको सवल अर्थब्यवस्था सहितको समुन्नतिको मुहार फेर्नेछ ।


तीज गीत २०७७, एक समालाेचना

लोकगीत लोकमाससँग तादात्म्य भएको गीत हो । समस्त लोकको व्यक्तित्व उत्रने र लोकले आफ्नै...

समर्पण

सूर्यबहादुर थापा पाेखरा , म चाहदिन तिम्रो मनमा कुनै बन्धन होस्म त एक स्वतन्त्रताको...

मौनतामा हुर्किएकाे प्रेम

सृजना लामिछाने के लेखुँ प्रिया तिम्रो लागि ? कुशल छु, कुशलताको काममा गर्छु ।...

काेराेनाले निम्त्याएका संभावनाहरू…

श्रम गर्ने बानीको बिकास गरी त्यसबाट सन्तुष्टि प्राप्त गर्ने जनशक्ति निर्माण गर्न सकिएमा गफ...

अहो ! त्यो रोमान्स…

पुषको महिना । काठमाण्डौको मौसम । तुवालोले डम्म भएको आकास । कोलाहल बस्ती बिचको...

प्रेमको भ्रम अनि यथार्थ

सृजना लामिछाने, काठमाण्डाै । हो! जिउने क्रममा प्रेम जुनसुकै कारणले पनि आवस्यक पर्दोरहेछ ।।...

कास्कीका ३२ पर्यटकिय स्थल, कतै तपाइ पुग्न छु्ट्नु त भएन ?

सूर्यबहादुर थापा / हेरालाे खबर /२०७६ अश्विन २ गते बिहिवार नेपालको गण्डकी प्रदेशमा पर्ने...

यस्ता छन् लमजुङका घुम्नैपर्ने ठाँउहरू

सूर्यबहादुर थापा / हेरालाे खबर /२०७६ भद्र ३१ गते मंगलबार लमजुङ जिल्ला साबिक पश्चिमाञ्चल...

पाेखराका पर्यटकिय गन्तब्य, कतै तपाइ पुग्न छुट्नु त भएकाे छैन ?

हेरालो खबर,  भाद्र १२, २०७६, पाेखरा  । पोखरा उपत्यका मध्य नेपालमा पर्दछ । नेपालकै दोस्रो ठूलो...

Top 5 best smartphones under 20,000Rs in Early 2019

smartphones

It’s the age of smart phones. As your daily drivers smartphones play a big...

Sedi of Pokhara is carrying abundant possibility of investment

Surya Bahadur Thapa. Photo : Ram kumar Rai (Chimse Rai)/ Surya Bahadur Thapa Heralokhabar,...

Dawa Sherpa, A student of TU, to summit Everest

Dawa sherpa Farewell

Vice-chancellor of Tribhuwan University gives an official farewell In the presence of Tribhuwan University...

हतियार बोकेर हिँडेको फेला पारे गोली हान्न सुरक्षा निकायलाई निर्देशन

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन ३०, विहिबार सरकारले नेत्र बिक्रम चन्द बिप्लब नेतृत्वकाे नेकपाको गतिविधिमाथि...

विप्लव नेकपामाथि कडा बन्दै सरकार , बिप्लबका गतिबिधी प्रतिबन्ध लगाउने घोषणा

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन २८, मंगलबार, काठमाडौं । सरकारले नेकपा विप्लव समूह आपराधिक संगठन...

सिके राउतसँग भएकाे सम्झौता विरुद्ध प्रदर्शन हुने

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन २६ आइतबार, काठमाडौं । सरकार र डा.सिके राउतबीच भएको ११...

आजको राशिफल

पञ्चाङ्ग वि.सं. २०७५ साल फागुन २५ गते। शनिबार। इश्वी सन् २०१९ मार्च ९ तारिख।...

विप्लवद्वारा फागुण ३० गते नेपाल बन्दको घोषणा

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन २४, शुक्रबार काठमाडौं ।  नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (ने.क.पा.) का महासचिव...

पोखराको हल्लनचोकमा बिस्फाेट

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन २४, शुक्रबार, संचारकर्मी शिव न्यौपाने पाेखरा । पोखराको लेकसाईड हल्लनचोक...

रबिन्द्रलाइ सम्झदै पुश्कल शर्माले गाए यस्ताे गीत

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन १९, आईतबार  । लोकप्रिय गायक तथा सर्जक पुश्कल शर्माको केहि...

पोखरा प्याराग्लाईडिङ दुर्घटना हुँदा एकजनाको मृत्यु

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन १९, आईतबार पोखरापोखरा प्याराग्लाईडिङ दुर्घटना हुँदा एकजनाको मृत्यु भएको छ...

पूर्वअर्थमन्त्री एवं नेकपाका नेता भरतमोहन अधिकारीको निधन

हेरालो खबर २०७५ फाल्गुन १८ शनिबार ।  पूर्वअर्थमन्त्री एवं नेकपाका नेता भरतमोहन अधिकारीको निधन...

आजको राशिफल

पञ्चाङ्ग वि.सं. २०७५ साल फागुन ६ गते। सोमबार। इश्वी सन् २०१९ फेब्रुवरी १८ तारिख।...

Cable car to run in Pokhara from this Baisakh

Heralo Khabar, 2075 magh 30 Wednesday, Pokhara. Cable Car, which is to connect Sedi...

World Split, the crisis in Venezuela A war of Ideology

From left, US president Donald J. Trump, Venezuela president (self Proclaimed) Juan Guaido, Venezuela president Nicolas Maduro, CPN Leader Puspakamal Dahal (Prachanda)

2019 Feb 02, Kathmandu. The crisis in Venezuela is a hot talk around the...

स्याङजाको खाल्टेमा प्रथम क्यानोनिङ तथा सुन्तला महोत्सव हुने

वेद गुरुङ (विवेक) हेरालो खबर २०७६ मंसिर २८, शनिवार स्याङ्जा– पौष १७ देखी २०...

भर्खरै पुर्वि नवलपरासीको डण्डामा सवारी दुर्घटना, १ को घटनास्थलमै मृत्यु

हेरालो खबर २०७६ श्रावण १५    पुर्वि नवलपरासीको डण्डामा सवारी दुर्घटना हुदा १ को...

MCC सम्झाैता PDF नेपालीमा अध्ययन गर्नुहाेस् । मुख्य बिषय हाइलाइट सहित

https://heralokhabar.com/wp-content/uploads/2020/01/Mcc-Agreement-Nepali.pdf

©https://heralokhabar.com/ All Rights Reserved heralokhabar.com Mantain By : Webbank Nepal